Դիվանագիտություն

   Դիվանագիտություն, պաշտոնական գործունեության ձև, որը վարում են պետության ղեկավարները, կառավարություններն ու հատուկ մարմինները՝ պետության արտաքին քաղաքականությունը, արտասահմանում նրա իրավունքներն իրականացնելու, շահերը պաշտպանելու նպատակով։ Գրականության մեջ դիվանագիտությունը հաճախ բնութագրվում է որպես գիտություն արտաքին հարաբերությունների մասին։ Համապատասխանում է «դիպլոմատիա» տերմինին։ Դիվանագիտության ընդհանուր ղեկավարը պետության գլուխն է, ներկայացուցչական մարմինն ու կառավարությունը, անմիջական օպերատիվ ղեկավարը՝ արտաքին գործերի հատուկ մարմինը։ Պետության արտաքին քաղաքական ամենօրյա հարցերով զբաղվում են

·         դիվանագիտական ներկայացուցչությունը

·         հյուպատոսություն

·         առևտրական ներկայացուցչությունները

·         միջազգային կազմակերպություններին առընթեր՝ պետությունների ներկայացուցիչները

   Հնագույն դիվանագիտական արձանագրություններից են Ամարնա նամակները, որոնք գրվել են Եգիպտոսի 18-րդ դինաստիայի փարավոնների և Խանայի Ամուրու կառավարիչների միջև մ․թ․ա․ 14-րդ դարի ընթացքում։ Մ․թ․ա․ 1274թ․ 19-րդ դինաստիայի գահակալման օրոք տեղի ունեցած Քադեշի ճակատամարտից հետո Եգիպտոսի փարավոնը և Խեթական կայսրության կառավարիչը կնքեցին հնագույն միջազգային խաղաղության պայմանագրերից մեկը, որը կոչվում է Եգիպտա - Խեթական խաղաղության պայմանագիր և պահպանվել է քարե արձանագրությունների վրա։

   Իտալիայից դիվանագիտության ավանդույթը տարածվեց աշխարհով մեկ։ Միլանը առաջինն էր, որ 1455 թվականին ներկայացուցիչ ուղարկեց Ֆրանսիայի դատարան։ Այնուամեայնիվ, Միլանը մերժեց հյուրընկալել Ֆրանսիացի ներկայացուցիչներին՝ վախենալով, որ նրանք լրտեսներ են և կմիջամտեն իրենց ներքին գործերին։ Հետզհետե Ֆրանսիան և Իսպանիան սկսեցին ներգրավվել իտալական քաղաքականության մեջ, հետևաբար պատվիրակներին ընդունելը դարձավ անհրաժեշտություն։

Իմ Հայցադիմումը

ՀՀ ԿԳՆ կ/h Խաղարկային դատարանին

_________________________

(դատարանի անվանումը)

Հայցվոր՝ ՀՀ ԿԳՆ կ/h աշակերտ՝ Արտյոմ Սերգեյի Վառլամով

Հասցե՝ ՀՀ ք. Երեվամ Սուրենյան 11-բ բնակարան 20

Անձնագիր՝ 20N0490255

_____________________________________

(անուն, ազգանուն, հասցե)

Պատասխանող՝ կ/հ Կրթահամալիրի տնօրեն՝ Աշոտ Բլեյան

Հասցե՝ Րաֆֆու 57

__________________________

(անվանումը, հասցեն)

Հայցադիմում

1. Վեճի փաստական հանգամանքները՝
Համաձայն կրթահամալիրի խորհուրդի 2018 թվականի մայիսի 22 նիստում հաստատված ուսումնական պլանի պարզաբանումների 5-րդ կետի՝ ընդհանուր բաղկացուցիչով ուսումնական պարապմունքը կազմակերպվում է 20-25 հոգիանոց խմբով։ Սովորողի ընտրությամբ դասնթացի պարապմունքը կազմակերպվում է 8-15 հոգիանոց խմբով։ Սովորողի նախասիրությամբ զարգացման ակումբը կազմակերպվում է 12-25 հոգիանոց խմբով։ Կրթահամալիրի տնօրենի որոշմամբ կարող են գործել ավելի փոքրաքանակ խմբեր կրթահամալիրի՝ ոչ բյուջետային միջոցների հաշվին։
Այս նորմերը արտացոլված են նաև ծնողի, սովորողի և կրթահամալիրի կողմից կնքվող ուսումնառության պայմանագրում։
2. Գործի համար էական նշանակություն ունեցող հանգամանքներ
Հայցի առաջին կետում նշված սովորողների թվաքանակը չի համապատասխանում դասերին փաստացի մասնակցող սովորողների քանակին։ Օրինակ՝ տասնմեկերորդ դասարանի որոշ դասերին սովորողների քանակը հաճախ գերազանցում է 30-ը, ինչը խոչընդոտում է դասի լիարժեք անցկացմանը, դժվարեցնում է սովորողների նկատմամբ անհատական մոտեցման ցուցաբերմանը, ստեղծում է դժվարություններ սովորողների և դասավանդողների համար։
3. Հայցադիմումի պահանջը
Պահանջում եմ ապահովվել դասարանում նախատեսված աշակերտների քանակը։ Ուսումնական գործընթացը կազմակերպել ըստ կրթահամալիրի խորրդի 2018 թվականի մայիսի 22 նիստում հաստատված ուսումնական պլանի, ծնողների և կրթահամալիրի միչև կնքված պայմանագրի։

Հայցվոր՝ Վառլամով Ա․ Ս․

27.02.2019թ

Հովհանես Թումանյան "Հայի ոգին"

Հայի ոգին

Բացատրական բառարանի օգնությամբ բացատրիր հոգի և ոգի բառերը:

Հոգի- 1. Մարդու ներքին՝ հոգեկան աշխարհը (տրամադրությունները, ապրումները, զգացմունքները ևն):
2. Մարդու, որպես անհատականության, բնորոշ գծերը, հատկությունների ամբողջությունը, բնավորություն: Նա ազնիվ հոգի ունի:
3. Խիղճ:
4. Զգացմունք:
5. Ոգևորություն, խանդ, ավյուն:

Ոգի- 1. Շունչ, շնչառություն:
2. Էություն, ներքին բովանդակություն՝ իմաստ:
3. Եռանդ, ավյուն:
4. (փոխաբերական) Խանդավառություն, ոգևորություն:
5. Մարդու հոգեկան աշխարհը:
6. (կրոնական) Երևակայական անմարմին և անմահ գոյակ:

Քո կարծիքով՝ ո՞րն է հայ ժողովրդի ոգին և ի՞նչ է ուզում նա։

   Հայ ժողովրդի ոգին շատ ամուր է։ Հայ ժողովուրդը ուներ պատմության մեջ շատ մեծ կորուստներ և շատ պետություններից էր կախված։ Բայց չնայած դրան մենք կարողացանք դարերի տանջանքներից հետո պահպանել մեր մշակույթը, խաղաղությունը, աշխատասիրությունը և պնդությունը։ Այդ պատճառներով մեր ժողովուրդը ունի շատ ամուր ոգի։ Մենք անցանք շատ տանջանքներ ԽՍՆՄ-ի ռեժիմից, և ունեցանք շատ կորուստ ցեղասպանություններից, որոնք իրականացրել են թուրքերը։ Կարելի է հստակ ասել, որ հայ ժողովուրդը շատ հզոր և խաղաղ հոգի ունի։ Մենք երբեք չէինք վախեցել մեր թշնամիներից և միշտ պաշտպանվել էինք նրանցից։ Բայց մենք երբեք չէինք հարձակվել ուրիշ պետությունների վրա, քանի որ մենք սիրում ենք լուծել հարցերը խաղաղ ձևով։ Իհարկե ամեն մարդը իր ձևի է։ Ամեն մեկն էլ ունի իր խիզախությունը, ամրությունը և արիությունը։ Հայ ոգին ուզում է արդարություն և խաղաղություն և պայքարում է այդ ամեն-ինչի համար։

Մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր

1. Տրված բազմիմաստ բառերից յուրաքանչյուրով կազմե՛լ
երկուական նախադասություն՝ բառերը գործածելով տարբեր իմաստներով։

Այսօր առավոտը մենք հաց էինք ուտում։

Երեկ խանութից թարմ հաց գնեցինք։

Ծով աշխատանք ունեմ անելու։

Ծովի ջուրը շատ առողջարար է։

Ալեկոծվել պետք չէ, ես քո կողքն եմ։

Ծովը ուժեղ ալեկոծվում է քամուց։

Քարե սիրտ ունի քո քույրը։

Այս տունը կառուցված է քարից։

Երկաթե կողպպեքը շատ դժվար է բացել։

Նա երկաթե կամք ունի և շատ լավ է մարզվում։

2.Փակագծերում տրվածներից ընտրել այն բառը, որը
փոխաբերական իմաստով կլրացնի տողասկզբի բառին։
1. առվակ (մոլորված)
2. ժայռ (մտախոհ)
3. ծաղիկ (ժպտուն)
4. փողոց (ուրախ)
5. սենյակ (հյուրընկալ)
6. հուշարձան (հպարտ)
7. բերդ (ալևոր)
8. ցայտաղբյուր (զվարթ)
9. ամպ (թավահոնք)
10. գիրք (իմաստուն)

ՀՀ-ի կարմիր գրքի բնակիչներ

Օձակեր արծիվ

եվրոպական օձակեր, ճուռակների ընտանիքի գիշատիչ թռչուն։ Հայաստանում բնադրող-չվող է, քիչ տարածված։ Մարմնի երկարությունը 62-67 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 185-195 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 1,5-2 կգ։ Էգը խոշոր է արուից։ Սնվում է առավելապես թունավոր օձերով (գյուրզա, հայկական իժ և այլն)։ Օձին ճանկում է գլխից կամ գլխին մոտ հատվածից՝ խուսափելով օձի կծելուց, որը մահաբեր է նրա համար։ Գարնանային վերադարձը՝ ապրիլի սկզբին։ Բույնը փոքր հարթակ է՝ ճյուղերից և կանաչ բույսերից։ Բնադրում է ծառերին։ Թխսակալում են էգը և արուն՝ մոտ 40 օր։ Ձագերը 70-80-րդ օրը տիրապետում են թռիչքին։ Աշնանային չուն՝ սեպտեմբերի վերջ-հոկտեմբերի սկզբին։ Հաջողությամբ բազմանում է Խոսրովի անտառ արգելոցում։ Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։

Սիրիական սխտորագորտ

Տարածված է Սիրիայում, Փոքր Ասիայում, Հարավային Կովկասում։ Հայաստանում հանդիպում է Արմավիրի, Արարատի, Կոտայքի, Վայոց ձորի և Սյունիքի մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Տարածված է Հայաստանի հարավարևելյան շրջաններում։ Բնակվում է կանգուն, հոսող, համեմատաբար խորը ջրավազաններում, նաև ափամերձ վայրերում։ Սեփական բուն չի ունենում և վարում է մթնշաղագիշերային և գիշերային կյանք: Սնվում է մանր անողնաշարավորներով։ Օգտակար է, ոչնչացնում է վնասատու միջատներին, մեծ օգուտ է տալիս այգիներին ու բանջարանոցներին։ Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում, Ղարաբաղի կենդանիների կարմիր գրքում։ Քանակապես կրճատվող տեսակ է։ Գրանցված է նախկին ԽՍՀՄ –ի և Ադրբեջանի Կարմիր գրքերում։ 1985–1986 թթ –ին Ազատի ջրամբարում (Արարատի մարզ) բաց է թողնվել լաբորատոր պայմաններում աճեցված շուրջ 1500 առանձնյակ, որտեղ պոպուլյացիան գտնվում է բարվոք վիճակում։

Հայաստանի բարձրագույն գործադիր իշխանությունները

1. Ներկայացրե՛ք Արևմտահայ և Արևելահայ Ազգային խորհուրդները և դրանց նշանակությունը: 

Արևմտյան ազգային խորհուրդ

Անդրկովկասում ապաստան գտած մոտ 300.000 արևմտահայ գաղթականությունը, ոգևորվելով ռուսական իշխանությունների նոր վերաբերմունքից և Ռուսաստանում հաստատված քաղաքական ազատությունների մթնոլորտից, սկսեց կազմակերպվել։ Երևանում 1917 թվականի Մայիսի 2-11-ը կայացավ արևմտահայերի առաջին հանրագումարը։ Ընդունվեցին որոշումներ մի շարք կարևոր հարցերի՝ փախստականներին օգնելու, հայրենիքում արևմտահայերի վերաբնակեցման, Հայաստանում ազգային վարչություն կազմակերպելու, Ռուսաստանում եղած արևմտահայ մոտ 3.500 ռազմագերիներին ազատ արձակելու, հայկական մարզերի տնտեսության վերականգնման վերաբերյալ։ Ընտրվեց կենտրոնական ղեկավար մարմին՝ 15 հոգուց կազմված Արևմտահայ ազգային խորհուրդ։ Խորհրդի նախագահ ընտրվեց Վահան Փափազյանը, իսկ պատվավոր նախագահ՝ Անդրանիկը։ Վանի, Խնուսի և Էրզրումի մարզերում կարճ ժամանակ անց ձևավորվեցին և սկսեցին գործել Արևմտահայ ազգային խորհրդի տեղական կազմակերպությունները։

բարդությունների տեսակներ

1.Դո՛ւրս գրել հոդակապ ունեցող բառերը։
Հյուրախաղ, տնամերձ, օձաձուկ, մրգահյութ, հողագունդ, արծաթագործ, նախշազարդ, ծաղկափոշի, ծառատունկ, հորդաբուխ, մեղվաբույծ, ժամագործ, դիմաքանդակ, սալահատակ, եռավանկ, կավահող, քաղցրահամ, ժպտադեմ, գորգագործ, զովաշունչ, ցուցահանդես, լուսամուտ, զբոսավայր, հացաթխում։
 2. Կազմե՛լ արև, լույս, հող, ջուր, նկար արմատներով
բաղադրված 5-ական բարդություն:

Արև- արևածագ, արևահամ, արևարյուք, արևմտյան, արևելյան

Լույս- լույսաշող, լուսաբաց, լուսամութ, լուսարձակ, լուսամփոփ

Հող- հողատարացք, հողագործ, հողագույն, սևահող, հողաշեն

Ջուր- ջրամբար, ջրատու, ջրհոս, ջրիմուռ, ջրառատ

Նկար- գունանկար, գծանկար, գեղանկարչություն, նկարչապնակ, դիմանկար
 3. Դո՛ւրս գրել երկու արմատից և մեկ ածանցից կազմված
բառերը (բառի մեջ կարող է լինել նաև հոդակապ)։
գնողունակություն, շաբաթօրյակ, երկընտրանք, եկամտաբերություն, երկկողմանի, տանտիրուհի, գծագրական, կենսագործունեություն, ձեռնարկատիրություն, սահմանափակություն, ճանապարհաշինական, վերավաճառք:

Դատական իշխանությունը ՀՀ-ում

   ՀՀ-ում արդարադատությունն իրականացնում են դատարանները՝ Սահմանադրությանը և օրենքներին համապատասխան։ Հանրապետությունում գործում են ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի, Վերաքննիչ դատարանները, Վճռաբեկ դատարանը, իսկ օրենքով նախատեսված դեպքերում՝ նաև մասնագիտացված դատարանները։ ՀՀ-ում բարձրագույն դատական ատյանը, բացի սահմանադրական արդարադատության հարցերից, Վճռաբեկ դատարանն է, որը կոչված է ապահովելու օրենքի միատեսակ կիրառությունը։ ՀՀ-ում սահմանադրական արդարադատությունն իրականացնում է Սահմանադրական դատարանը։ Սահմանադրությամբ և օրենքով սահմանված կարգով ձևավորվում և գործում է Արդարադատության խորհուրդը, որի կազմի մեջ մտնում են 9 դատավոր, ՀՀ նախագահի և ԱԺ-ի նշանակած 2-ական իրավաբան գիտնականներ։

   2015 թվականի դեկտեմբերի 6-ի հանրաքվեով ընդունված Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության փոփոխություններով սահմանադրի կողմից նախանշվեց նոր անկախ պետական մարմնի՝ Բարձրագույն դատական խորհրդի ստեղծումը: Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության առանձին հոդվածով հռչակվեց, որ Բարձրագույն դատական խորհուրդն անկախ պետական մարմին է, որը երաշխավորում է դատարանների և դատավորների անկախությունը:

   2018 թվականի փետրվարի 28-ին Ազգային ժողովի կողմից, իսկ 2018 թվականի մարտի 1-ին դատավորների ընդհանուր ժողովի կողմից ընտրվեցին Բարձրագույն դատական խորհրդի բոլոր անդամները, որոնք 2018 թվականի մարտի 5-ին իրենց կազմից ընտրեցին Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահ: 2018 թվականի ապրիլի 9-ին Բարձրագույն դատական խորհուրդը ստանձնեց Սահմանադրությամբ և "Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք" Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական օրենքով պատվիրակված իր լիազորությունները: Բարձրագույն դատական խորհուրդի նախագան Գագիկ Հարությունյանն է։

Այն ինչ կուզեի փոխել իմ մեջ

«Եղիր այն փոփոխությունը, որը ցանկանում ես տեսնել աշխարհում»

   Ես կուզենայի ճարել զբաղմունք ինձ համար ազատ ժամանակ։ Բայց այստեղ ես այնքան էլ մեղավոր չեմ։ Հանգամանքները ինձ ստիպում են, որ ես ինքս ինձ զբաղացնեմ։ Իմ դասարանցիները դպրոցից հետո գնում են պարապմունքի, իսկ ես ապրում եմ կես քաղաք դպրոցից այն ժամանակ երբ իմ դասարանցիները ապրում են դպրոցի մոտ։ Իմ բակի ընկերները թարգել են դուրս գալ բակ, իսկ բակ դուրս եկողները ունեն ուրիշ հետաքրքրություններ։ Տանն էլ ինձ հետ ժամանակ անցկացնող ոչ մեկը չկա։ Մայրիկս մինչև ժամը վեցը աշխատում է, հայրիկս ամբողջ օրը մտած է իր համակարգչի մեջ, իսկ քույրիկ կամ եղբայր ես չունեմ։ Հեռուստացույցով ոչ մի հետաքրքիր բան նայելու չկա, քանի որ՝ հիմիկվա ցույց տված հաղորդումները պարունակում են հիմնականում ոչ ծիծաղելի և խուժան կատակներ։ Իսկ հին հեռուստահաղորդումները լավն են, բայց իրենց հարյուր անգամ տեսել եմ։ Գիրք կարդալն էլ իմ մոտ չի ստացվում, քանի որ՝ ես գալիս եմ տուն մեկ ժամ և շատ հոգնում եմ կարդալու համար։ Ես կուզենայի ճարել ինձ համար ազատ ժամանակվա զբաղմունք առանց համակարգչային խաղերի, որոնք իմ գլուխը ցավացնում են և շեղում են ինձ։ Բայց հաշվի առնելով նախորդ հանգամանքները ես ունեմ երկու տարբերակ․ Անբան պառկեմ ամբողջ օր, կամ էլ համակարգչային խաղերի մասին համացանցում հոլովակներ նայել։

Միջազգային իրավունք

1. Ի՞նչ հատկանիշներով են իրարից տարբերվում ազգային և միջազգային իրավունքը:

   Միջազգային իրավունքն իրավական նորմերի հատուկ համակարգ է, որը ստեղծվում է պետությունների կողմից իրենց կամաարտահայտության համաձայնեցման միջոցով և կարգավորում է պետությունների, ինչպես նաև միջազգային իրավունքի այլ սուբյեկտների միջև հարաբերությունները։

   Ներպետական իրավունքը կարգավորում է տվյալ տարացքում գոյություն ունեցող հասարակական հարաբերությունները, այնինչ միջազգային իրավունքի կողմից կարգավորվող հասարակական հարաբերությունները դուրս են ինչպես տվյալ պետության իրավասության ոլորտից, այնպես էլ նրա տարացքային սահմանների։ Միջազգային իրավունքը՝ որպես համակարգ, մեկն է, իսկ ներպետական իրավունքի համակարգերը բազմազան են։

2. Որո՞նք են միջազգային իրավունքի սուբյեկտները:
   Միջազգային իրավունքի հիմնական սուբյեկտն ինքնիշխան պետությունն է։ Պետությունը ինքիշխան քաղաքական կազմակերպություն է, որն իր հատուկ լիազորությունների ուժով միջազգային հարաբերությունների ամենից հզոր և կազմակերպված սուբյեկտն է։ Միջազգային իրավունքի սուբյեկտ են նաև միջազգային կազմակերպությունները։ Հաջորդ սուբյեկտը անկախության համար պայքարող ազգերը և ժողովուրդները։ Միջազգային իրավունքի սուբյեկտ է նաև պետականակերպ կազմավորումները։ Այդպիսինն է՝ Վատիկանը և քաղաք-պետությունները։

Ցեղասպանության հետևանքները

1. Ներկայացրե՛ք Հայոց ցեղասպանության հետևանքները:

   Ցեղասպանության ծանրագույն հետևանքը Արևմտյան Հայաստանի հայաթափումներ և հայերի հայրենազրկումը։ Ցեղասպանության ակնառու հետևանքներից է հայկական սփյուռքի առաջացումը, վիտխարի էր նաև հայ ժողովուրդի նյութական կորուստը՝ առնվազն քսան միլիարդ ոսկի։ Մեկ ու կես միլիոն հայ՝ տեղահանվեցին և սպանվեցին, թալանվեց հայ առաքելական եկեղեցու ունեցվացքը, վերացվեց հազար հինգ հարյուր հայկական դպրոց, ոչնչացվեցին քսան  հազարից ավելի հայկական ձեռագրեր և հնատիպ գրքեր։ Ցեղասպանությունը ծանր հետք է թողել հայության բոլոր սերունդների կենսագործունեության, բնավորության, ազգային նկարագրի և նպատակների ձևավորման վրա։
2. Ե՞րբ և ու՞մ կողմից է տրվել «ցեղասպանության» իրավական ձևակերպումը: Ըստ այդ փաստաթղթի՝ ո՞ր գործողություններն են համարվում ցեղասպանություն:

   1948 թ․-ին դեկտեմբերի իննին Միավորված ազգերի կազմակերպության ընդունած «Ցեղասպանության, հանցագործության, կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայում տրվեց ցեղասպանության իրավական ձևակերպումը։ Այս բանաձևի հիմքում ընկած էր՝ լեհական հրյա իրավաբան Ռաֆայել Լեմկինի առաջարկած նախագիծը, որը կազմվել էր հայ ժողովրդի հետ 1915-1923 թթ տեղի ունեցած իրադարձությունների վերլուծության հիմման վրա։ Ըստ այդ փաստաթղթի երկրորդ հոդվածի՝ «ցեղասպանություն են համարվում որևե ազգային, ռասայական, էթնիկական կամ կրանական խմբի լեակատար կամ մասնակի ոչնչացման նպատակով իրականացված հետևյալ գործողություններւ․ ա) այդպիսի խմբի անդամների սպանությունը, բ) խմբի անդամներին լուրջ մարմնական վնասվածք կամ մտավոր խանգարում հասցնելը, գ) որևէ խմբի համար դիտավորյալ այնպիսի կենսապայմանների ստեղծումը, որի նպատակն է նրա մասնակի կամ լիակատար ոչնչացումը դ) խմբի ներսում ծննդաբերության կանխման ուղղված միջոցառումները, ե) երեխաների բռնի հանձնումը մարդկային մի խմբից մյուսից»։

3. Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ նշանակություն և հետևանքներ կունենա Հայոց ցեղասպանության միջազգային, այդ թվում՝ Թուրքիայի կողմից ճանաչումը։

   Ցեղասպանության համաշխարհային լայն ճանաչումը, նամանավանդ այն տեսքով ինչպիսին է այժմյա եվրոպական մի քանի երկրներում, և ցեղասպանության ժխտման համար նախատեսվում է քրյական հետապնդում, Թուրքիան ստիպված կլինի կատարել որոշակի քայլել այդ հարցը մեղմացնելու համար։ Ինձ թվում է, որ Թուրքիայի զիճող դերը կշատանա այլ երկրների ճնշման տակ։ ԵՎ ինչքան ուժեղ լինի ճնշումը այնքան շատ Թուրքիան կզիճի իր դիրքերը այդ հարցում։

Սուրբ Սարգսի մասին

   Սուրբ Սարգսի տոնին նախորդում է Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի կողմից հաստատված պահքը, որը տևում է հինգ օր։ Սասունցի Դավիթը մի օր հանդիպեց Սուրբ Սարգսին, և ուզեցավ նրան համբուրել, բայց Սուրբ Սարգիսը ասաց, որ սկզբում նա կհամբուրի Սասունցի Դավթին, հետո Սասունցի Դավիթը կհամբուրի նրան։ Ներսես Շնորհալու կազմված վարքագրության մեջ Սարգսին ուզում էր սպանել Հուլիանոս ՈՒրացող կայսրը, Սարգիսը դիմում էր Հայոց արքա Արշակ Բ-ի օգնությանը, իսկ Արշակ Բ-ն դիմում էր Պարսկաստանի օգնությանը։ Սակայն Պարսկաստանը սպանեց Արշակ Բ-ին, որով հետև նա և 40 քրիստոնյա զինվոր մերժեցին ընդունել արևապաշտությունը։ Մեսրոպ Մաշտոցնել Ս․ Սարգսի մասունքները բերել էր Հայաստան և Գագա դաշտում մարդիկ հիմնել էին երկու եկեղեցի՝ Ս․ Սարգսի անվան։

Բառակազմություն

1.Գտնե՛լ մեկ արմատ և երկու ածանց ունեցող բառերը (բառի մեջ կարող է լինել նաև հոդակապ)։ Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով այդ բառերը։

Տեսականորեն այս շատ վատ տորթ է։
Այսօր ուսուցիչը վերաբաշխեց մեր արաջադրանքը։

Դա գիտականորեն հաստատված փաստ է։

Փոքրիկ թռչյունը ձմռանը մնացել էր անօգնական։
Այս օրերում հաճախ ես հանդիպում՝ տգիտություն:
2. Գտնե՛լ մեկ արմատից և մեկ ածանցից կազմված բառերը:
Մետաղյա, բացառիկ, որսորդ, պողպատե, հնություն, նվիրում, գունեղ, իրականություն, հարթակ, խտրականություն, մեղմորեն, շարժուն, միջուկ։
 3. Առանձին սյունակներով դուրս գրե՛լ նախածանց,
վերջածանց, ինչպես նաև թե՛ նախածանց, թե՛ վերջածանց ունեցող բառերը։
1 նախածանցներով բառեր։ անհայտ, հակաթույն, տգեղ, չկամ, արտապատկեր, ենթավարպետ, գերադաս, հարակից, անհարմար, ապաշնորհ, անթիվ, մորթեղեն։

2 վերջածանցներով բառեր։ խնձորենի, մթերային, կաղնուտ, միլիոնավոր, ցուցանակ, կղզյակ, հայրական, տրամագծորեն, հավաքածու, լսարան, ծիծաղելի, միտք։

3 և նախածանց և վերջածանց։ անմտություն, վերահաշվում, անհոգաբար, անհավատալի, ներգրավում, դժգոհություն, համատեղություն։

Հայերի ցեղասպանություն

1. Պարզաբանե՛ք հայերի ցեղասպանության պատճառները:
   Հայերի ոչնչանման ծրագիրը երիտթուրքերի կուսակցությունը հաստատել էր 1910-1911 թթ․ Սալոնիկում կայացած գաղտնի խորհրդակցությունների և ժողովների ընթացքում։ Այսինքն՝ հայերի հայրենզրկման և ոչնոացման ծրագիրը պետականորեն մշակվել ու նախապատրաստվել էր օսմանյան Թուրքիայի կողմից մինչև Առաջին աշխարհամարտը։ Հայերի բնաջնջումով, ըստ այդ ծրագրի, կփակվեր նաև Հայկական հարցը։

   Թուրքերը լինելով եկվոր ցեղեր և զավթողական պատերազմերով հաստատվելով օտար երկրներում գերխնդիր են դրել իրենց արջև նվաճաց ժողովուրդներին թուրքացնել և ստեղծել թուրքական նոր հայրենիք։ Ըստ նրանց մշակած ծրագրի որոշված էր բոլոր թուրքալեզու ժողովրդներին համախմբել մեկ միասնական թուրքական պետության՝ Մեծ Թուրքիայի մեջ։ Որոշված էր ստեղծել մի կայսրություն, որը ընգրկելու էր Բոսֆորից մինչև չինաստան և Սառուցյալ օվկյանոս ընկած տարածքները։ Ըստ այդ ծրագրի քրիստոնյա ժողովուրները, այդ թվում հայերը, կամ պետք է ձուլվեին, կամ ոչնչացվեին։ Հաջորդ փուլում թուրքերը որոշել էին՝ գրավվել ռուսական և պարսկական Ադրբեջանները, թուրքմենստանը, արևելյան հայաստանը։ Ցեղասպանության հիմնական պատճառներին մեկը Հայկական հարցի վերացումն էր։ Որոշակի դեր էր խաղում նաև տնտեսական գործոնը։ Չնայաց անբարենպաստ հայերը իրենց աշխատասիրությամբ և տաղանդի շնորհիվ կարողացել էին խոշոր կապիտալ, սեփականություն կուտակել, որին տիրանալը թուրքերի նպատակներից մեկն էր։

2. Ներկայացրե՛ք Մեծ եղեռնի իրականացման փուլերը:
   Հայոց ցեղասպանության ծրագիրը իրականացվում էր փուլ առ փուլ։ Արաջին ամիսներին հայերի կոտորածներ տեղի ունեցան Կովկասյան ճակատի մերձակագոտում, այդ թվում իրանին ու Ռուսաստանին ենթակա մի շարք շրջաններում։ Թուրքերը զորահավաքի ընթացքում ոսմանյան բանակ զորակոչեցին 18-45 տարեկան երեք հարյուր հազար հայ։ Նրանց տեղափոխեցին ճակատ, որտեղ նրանք կատարում էին ծանր աշխատանք։ Շուտով հայերին մեկուսացրեցին և խումբ առ խումբ վերածրեցին։ Մյուս քայլով երիտթուրքերը նպատակադրվել էին վերացնել հայության ազգային, քաղաքական և հոգևոր ղեկավար ուժերին ու գործիչներին։ 1915 թվականներին սկսվեց ցեղասպանության մեծածավալ գործողությունը․ հայությանը ենթարկեցին համատարած կոտորածների բռնի տեղահանության և աքսորի։

Հ․ Թումանյանի քառյակներ

Տիեզերքում աստվածային մի ճամփորդ է իմ հոգին.

Երկրից անցվոր, երկրի փառքին անհաղորդ է իմ հոգին.

Հեռացել է ու վերացել մինչ աստղերը հեռավոր,
Վար մնացած մարդու համար արդեն խորթ է իմ հոգին:

 անցվոր- Անցորդ, ճամփորդ, խենթ, խելագար։

 փառք- Պատիվ, հռչակ, համբավ, որ մարդ վաստակում Է իր լավ գործով՝ ստեղծագործություններով՝ գիտական վաստակով և այլն: Մեկի՝ մի բանի հասցեին ասված, գրված գովաբանություն, մեծարանք, փառաբանություն: Պատիվ բերող հանգամանք, պատվավոր գործ, պաշտոն, երևույթ և այլն: Մեծ հեղինակություն, հանդիսավորություն, շուք: 2. Մեծարանք, հարգանք: Մեծ էր փառքը հայրապետի, երբ նա մի որևէ տեղ էր գնում (Հ. Թումանյան):

 անհաղորդ- Մասնակցություն չունեցող, ոչ մասնակից, բաժին չունեցող, անտեղյակ, չհաղորդվող, չճաշակված:

 վար- որպես գոյական․ Հողը վարելը, հերկ, Վարված տեղ՝ հող՝ արտ, Վարելու ձևը՝ եղանակը՝ որակը: Որպես արևմտահայերեն և գավառական․  [ածական] Ցած, ցածի, ստորին: [մակբայ] Ցած, դեպի ցած: [ածական] Ստոր, անարգ: Էժան, վատորակ, ցածրորակ:

Արտաքին քաղաքականություն

1 Բացատրե՛ք «Արտաքին քաղաքականություն» հասկացությունը:

   Պետության արտաքին քաղաքականությունը նրա համապատասխան մարմինների նպատակային գործունեությունն է՝ ուղղված միջազգային (արտաքին) հարաբերությունների ոլորտում պետության առջև դրված խնդիրների նվաճմանը։ Պետության արտաքին քաղաքականությունը պետք է ելնի ազգային շահերից և ազգային անվտանգության որոշակի հայեցակարգից։

2 Որո՞նք են ՀՀ Արտաքին քաղաքականության Սահմանադրական նպատակները:
   Հայաստանի Սահմանադրություն սահմանում է, որ «Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունն իրականացվում է միջազգային իրավունքի սկզբունքներին և նորմերին համապատասխան՝ բոլոր պետությունների հետ բարիդրացիական, փոխշահավետ համաբերություններ հաստատելու նպատակով»։ ՀՀ-ը իր ամբողջ անկախ շրջանում ներկայացված լինելով միջազգային բազում հարթակներում ՝ ներկայացել է, որպես մի պետություն, որը հարգել է տարբեր երկրների շահերը, և հաստական պաշտպանել ՀՀ-ի շահերը։

3 Թվարկե՛ք պետության արտաքին գործառույթները:

   Պետության արտաքին գործառույթները նրա գործունեության հիմնական ուղղություններն են, որոնք ուղղված են երկրի արտաքին խնդիրների և շահերի լուծմանը։ Դրանք նպատակամղված են այլ պետությունների հետ որոշակի հարաբերությունների հաստատմանը, դրանց զարգացմանը, երկրի պաշտպանությանը։ Արտաքին գործառույթները սերտորեն կապված են ներքինների հետ, փոխադարձաբար լրացնում են իրար։

I-ին համաշխարհային պատերազմ

1.       Ներկայացրե՛ք Օսմանյան կայսրության և Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական ծրագրերը:

   Թուրքերի նպատակն էր Ռուսաստանյան կայսրությունում բնակվող թուրքալեզու, ինչպես նաև մահմեդական, մյուս ժողովուրդների օգտագործել ռուսների դեմ և ապագայում միավորել նրանց «Մեծ Թուրանի» մեջ։ Այդ ծրագրի մեջ Հայաստանի լուրջ խոչնդոտ է, որը թուրքերը որոշել են ոչնչացնել։ Այդ պատճառով էլ Կովկասյան ճակատը դարձավ ռուս-թուրքական հերթական բախման գլխավոր ռազմադեմը։ Թուրքերը դարձան դաշնակից Գերմանացիներին, որոնք խոստացան նրանց օգնել նրանց՝ Ռուսաստանի, Մեծ Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի դեմ պատերազմի դեպքում։

   Ռուսաստանը ևս մեծ ակնկալիքներ ուներ թուրքերի դեմ հերթական պատերազմից։ Ցարական կառավարությունը ձգտում ընդլայնելու իր ազդեցության ոլորտները՝ տեր դառնալու սև ծովյա նեղուցներին և Կ․ պոլսին, ազատորեն դուրս գալու դեպի Միջերկրական ծով, նվաճելու Արևմտյան Հայաստանը, ամրապնդելու իր դիրքերն Իրանում։
2. Թվարկե՛ք հայ կամավորական ջոկատները և նրանց հրամանատարական կազմը:

   Հայրենասիրական բուռն վերելքի պայմաններում 1914 թ․ նոյեմբերի սկզբին արդեն ձևավորվել էին կամավորական չորս ջոկատներ (կոչվել են նաև խումբ, դրուճինա)։ I ջոկատը Սալմաստում էր, հրամանատարն էր Անդրանիկը։II ջոկատը կազմավորվեց Իգդիրում, հրամանատարն էր Դրոն։ III ջոկատը Համազասպի հրամանատարությամբ ստեղծվեց Կաղզվանում, իսկ Սարիղամիշում ձևավորվեց IV ջոկատը՝ Քեռու գլխավորությամբ։ Հետագայում պահեստային ուժերի հիման վրա կազմավորվեց V խումբը՝ Վարդանի գլխավորությամբ։

   Կարսի մարզում ձևավորեց մեկ այլ ջոկատ՝ թվով VI-ը։ Նորաստեղծ ջոկատի դրամական ապահովումը և կամավորների հավաքագրումը ստանձնեց Հնչակյան կուսակցությունը։ 1915 թ․ սկզբներին այն ուներ 500 մարտիկ․ խմբի հրամանատարը և շտաբի պետն էր Աղանիկ Ջանփոլադյանը, իսկ սպայակույտի կառավարիչն էր Հայկ Բժշկյանցը։

   1915 թ․ ամռանը Հ․ Արղությանը գլխավորությամբ ստեղծվեց VII ջոկատը, իսկ նոյեմբերին՝ VIII ջոկատը՝ Նիկոլ Աղբալյանի ղեկավարությամբ։