պատմություն

Հայկական լեռնաշխարհ

Ամենաբարձր սարը-Արարատ (5165մ), Սիս-(3925մ)։

ՀՀ ամենաբարձր սարը-Արագած (4096մ)։

Խոշոր լճերը- ՈՒրմիա, Վանա, Սևանա

Խոշոր գետերը- Կուր, Արաքս (Երասխ), Եփրատ, Տիգրիս, Ճորոխ

Վարչական բաժանումը- Մեծ Հայք (311 հազ քառ․ կմ․), Փոքր Հայք (80,000 քառ․կմ․)

Մեծ Հայքի 15 նահանգները․

Գուգարք, Տայք, Բարձր Հայք, Ծոփք, Աղձնիք

Տարոն-Տուրուբերան, Կոտայք, Մոկք, Վասպուրական, Պարսկահայք

Փայտակարան, ՈՒտիք, Արցախ, Սյունիք, Այրարատ

Հզորացում

Արգիշտի Ա- (786-764թ․) արտաքին ձեռնարկումներ, նվաճումներ, Արգիշտիխինիլի քաղաքի կառուցում, Էրեբունիի բերդաքաղաքի հիմնադրում (ՔԱ 782 թ), Վանի աշխարհակալության ստեղծում

Սարդուրի Բ- (764-735) արշավանքներ, համադաշնային կառավարման համակարգից անցում կենտրոնացված պետության, տարածքային աճ

Թուլացում

Ռուսա Ա (735-մոտ 710-ական թվեր) պետական համակարգի և բանակի բարեփոխումներ, արշավանքներ, Ասորեստանի հետ բախում, Ասորեստանի դիրքերի վերականգնում Առաջավոր Ասիայում

Անկում

Արգիշտի Բ- կիմերների ցեղի հետ թշնամությունը, Ասորեստանի և Վանի թագավորության հարաբերությունների վատացում, Խալդի աստծո և իր անուններով ամրոցների հիմնադրումը

Ռուսա Բ- (Ք.Ա. մոտ 685-645 թթ.) մեծ քաղաքաշինություն, հիմնվեցին բազմաթիվ ամրոցներ, Ասորեստանի հետ խաղաղության պայմանագիր կնքվեց

Սարդուրի Գ- (հիշատակվում է Ք․Ա․643 թ․)