Ներկայացրե՛ք ռուս-պարսկական Գյուլիստանի և Թուրքմենչայի հաշտության պայմանագրերը, փորձե՛ք գնահատել դրանք։
1813 թվականի Հոկտեմբերի 12-ին Արցախի՝ Գյուլիստան գյուղում՝ կնքվում է հաշտության պայմանագիր։ Ի թիվս այլ տարածքների՝ Ռուսաստանին է անցնում նաև Արևելյան Հայաստանի զգալի հատվածը՝ Լոռին, Փամբակը, Շամշադինը, Գանձակը, Ղարաբաղը, Շիրակը։ Երեվանի և Նախիջևանի խանությունները շարունակում են մնալ՝ Պարսկաստանի տիրապետության տակ։
1828 թվականի Փետրվարի 10-ին Թավրիս-Թեհրան ճանապարհին գտնվող Թուրքմենչայ գյուղում կնքվում է հաշտության պայմանագիր։ Արևելյան Հայաստանի մի մեծ հատված Երևանի և Նախիջևանի խանությունները, անցնում են Ռուսաստանին։ Սակայն Արաքս գետից հարավ ընկած պատմական Պարսկահայքի և Ատրպատականի գավառները վերադարձվում են պարսիկներին։
Իմ գնահատականով այս պայմանագրերի շնորհիվ՝ Հայաստանը չդարձավ անկախ, և պարսկական լծից՝ անցավ ռուսական լծի տակ։ Բայց դա ուներ մի փոքր դրական կողմ, հաշվի առնելով, որ Ռուսաստանը այդ շրջանում ավելի ցիվիլ պետություն էր, ինչպես նաև քրիստոնյա պետություն էր։ Այդ հանգամանքները ունեին մի փոքր դրական նշանակություն։
Ներկայացրե՛ք ռուս-թուրքակական Բուխարեստի և Ադրիանապոլսի հաշտության պայմանագրերը, փորձե՛ք գնահատել դրանք։
1812 թվականին Բուխարեստում Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև կնքվում է Բուխարեստի հաշտության պայմանագիրը, որով Ախալքալաքն ու Ռուսների գրավված հարակից տարածքը զիճվել են թուրքիային, իսկ Դանուբի շրջանում Բեսարաբյան և Աբխազիան անցում են Ռուսաստանին։ Պայմանագրի կնքմանը՝ աջակցել է Մոլդովայում բնակվող հայ ազգի նշանավոր գորճիչ Մանուկ բեյը, որի պալատում էլ ստորագրվեց այդ պայմանագիրը։
Սեպտեմբերի երկուսին Անդրիանապոլսում ռուսների և թուրքերի միջև՝ կնքվում է հաշտության պայմանագիր։ Պայմանագրի համաձայն Սև ծովի արևելյան ափերը՝ Փոթի նավահանգստով, և ախալցխան ու ախալքալաքը անցում են ռուսներին։ Թուրքիայի տիրապետության տակ գտվող հայերի թույլատրվում է անցնել Ռուսաստան։
Այս պայմագիրը ամենևին չարդարացրեց հայերի հույսերը։ Արևմտահայերը ջանում էին վերամիավորվել արևելյան Հայաստանի հետ, բայց չստացվեց։ Եվրապական մեծ պետությունների ճնշման տակ Ռուսաստանը վերադարցրեց՝ Կարսը, Արդահանը Էրզրումը, Մուշը, Բայազետը և գրավված մյուս շրջանները։ Այլ խոսքով արևմտյան Հայերի մեծ մասը մնաց՝ Թուրքիայի տիրապետության տակ։
1813 թվականի Հոկտեմբերի 12-ին Արցախի՝ Գյուլիստան գյուղում՝ կնքվում է հաշտության պայմանագիր։ Ի թիվս այլ տարածքների՝ Ռուսաստանին է անցնում նաև Արևելյան Հայաստանի զգալի հատվածը՝ Լոռին, Փամբակը, Շամշադինը, Գանձակը, Ղարաբաղը, Շիրակը։ Երեվանի և Նախիջևանի խանությունները շարունակում են մնալ՝ Պարսկաստանի տիրապետության տակ։
1828 թվականի Փետրվարի 10-ին Թավրիս-Թեհրան ճանապարհին գտնվող Թուրքմենչայ գյուղում կնքվում է հաշտության պայմանագիր։ Արևելյան Հայաստանի մի մեծ հատված Երևանի և Նախիջևանի խանությունները, անցնում են Ռուսաստանին։ Սակայն Արաքս գետից հարավ ընկած պատմական Պարսկահայքի և Ատրպատականի գավառները վերադարձվում են պարսիկներին։
Իմ գնահատականով այս պայմանագրերի շնորհիվ՝ Հայաստանը չդարձավ անկախ, և պարսկական լծից՝ անցավ ռուսական լծի տակ։ Բայց դա ուներ մի փոքր դրական կողմ, հաշվի առնելով, որ Ռուսաստանը այդ շրջանում ավելի ցիվիլ պետություն էր, ինչպես նաև քրիստոնյա պետություն էր։ Այդ հանգամանքները ունեին մի փոքր դրական նշանակություն։
Ներկայացրե՛ք ռուս-թուրքակական Բուխարեստի և Ադրիանապոլսի հաշտության պայմանագրերը, փորձե՛ք գնահատել դրանք։
1812 թվականին Բուխարեստում Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև կնքվում է Բուխարեստի հաշտության պայմանագիրը, որով Ախալքալաքն ու Ռուսների գրավված հարակից տարածքը զիճվել են թուրքիային, իսկ Դանուբի շրջանում Բեսարաբյան և Աբխազիան անցում են Ռուսաստանին։ Պայմանագրի կնքմանը՝ աջակցել է Մոլդովայում բնակվող հայ ազգի նշանավոր գորճիչ Մանուկ բեյը, որի պալատում էլ ստորագրվեց այդ պայմանագիրը։
Սեպտեմբերի երկուսին Անդրիանապոլսում ռուսների և թուրքերի միջև՝ կնքվում է հաշտության պայմանագիր։ Պայմանագրի համաձայն Սև ծովի արևելյան ափերը՝ Փոթի նավահանգստով, և ախալցխան ու ախալքալաքը անցում են ռուսներին։ Թուրքիայի տիրապետության տակ գտվող հայերի թույլատրվում է անցնել Ռուսաստան։
Այս պայմագիրը ամենևին չարդարացրեց հայերի հույսերը։ Արևմտահայերը ջանում էին վերամիավորվել արևելյան Հայաստանի հետ, բայց չստացվեց։ Եվրապական մեծ պետությունների ճնշման տակ Ռուսաստանը վերադարցրեց՝ Կարսը, Արդահանը Էրզրումը, Մուշը, Բայազետը և գրավված մյուս շրջանները։ Այլ խոսքով արևմտյան Հայերի մեծ մասը մնաց՝ Թուրքիայի տիրապետության տակ։
Комментариев нет:
Отправить комментарий